Alp Er Tunga Destanı

Destanlar tarihte yaşanmış olayların kahramanca anlatılmasıdır.
Yaşayan kahramanlardan yıllar sonra sözlü, daha sonra ise yazılı edebiyata kaynaklık etmişlerdir.
Türkler bir çok destanı olan ender milletlerden biridir.
Bu destanlar Türklerin yaşadığı veya savaşta liderlerinin gösterdiği kahramanlıklarını göstermektedir.

Bazıları ;

İlk Türk Destanları

1.Altay  –  Yakut

Yaradılış  Destanı

2. Sakalar  Dönemi

– Alp  Er Tunga  Destanı

– Şu Destanı

3. Hun Dönemi

– Oğuz (Han) Kağan Destanı

4. (Göktürk) Köktürk Dönemi

– Bozkurt Destanı

– Ergenekon Destanı

5. Uygur Dönemi

– Türeyiş Destanı

– Göç Destanı

İslamiyetin  Kabulünden  Sonraki  Türk Destanları Şunlardır;

1. Karahanlı Dönemi

– Satuk Buğra Han Destanı

2. Kırgız Dönemi

– Manas

3.Türk-Moğol Kültür

– Cengiz-name

4.Tatar-Kırım

– Timur ve Edige(Adige) Destanları

5. Selçuklu Devleti – Anadolu Beylikleri ve Osmanlı Dönemleri

– Seyyid Battal Gazi Destanı

– Danişmend Gazi Destanı

– Köroğlu Destanı

Alp Er Tunga destanı da Yaratılış Destan’ından sonra Türk’lerin önde gelen önemli destanlarından biridir.
Saka Hükümdarı Alp Er Tunga M.Ö.7 yüzyılda yaşamıştır. Alp Er Tunga’nın yiğitliklerini anlatan destan Türk-İran savaşlarını konu edinir.
Şehname isimli İran destanı da Alp Er Tunga dönemini anlatır ve Alp Er Tunga Şehname’de Afrasiyab olarak geçer.
Keyhüsrev isimli İran hükümdarı tarafından M.Ö. 624 tarihinde hile ile öldürülmüştür.

Alp Er Tunga’dan Sonra Saka Devleti:

Alp Er Tunga’nın ölümünden sonra Saka Devleti eski gücünü kaybetmiş ve yavaş yavaş tarih sahnesinden çekilmeye başlamıştır.
İran ülkesi parçalı halde bulunuyor ve bir çok padişahlıktan oluşuyordu. Kabil Padişahlığı bunlardan biriydi ve başında Zal adında bir kişi vardı.
Esir durumda olan İran hükümdarını Alp Er Tunga’nın elinden kurtarmak için Turan diyarına doğru harekete geçer.
Hatta Alp Er Tunga’yı yener ancak İran hükümdarını kurtaramaz. Belli bir süre geçtikten sonra Alp Er Tunga’da karşı savaş açar. Zal yaşlandığı için kendi gitmez ve oğlu Rüstem’i Alp Er Tunga’ya karşı yollar. Süren savaşların bir kısmını Rüstem, bir kısmını da Alp Er Tunga kazanır.
Savaşlar sürüp giderken İran hükümdarı Keykavus oğlu Siyavuş’u ve Zal oğlu Rüstem’i küstürür.
Bunun üzerine Şehzade Siyavuş kaçarak Alp Er Tunga’ya sığınır. Türk bölgesinde kalan Siyavuş Türk beylerinin birinin kızıyla evlenir ve Keyhüsrev adında bir oğlu dünyaya gelir.
Keyhüsrev büyüyünce İranlılar tarafından kaçırılarak kendilerine hükümdar yapılır.

Alp Er Tunga’nın Sonu

Keyhüsrev Zaloğlu Rüstem ile anlaraşarak onu Alp Er Tunga ile savaşması için gönderir.
Bir çok savaş meydana gelir. Alp Er Tunga yenilir, Ordusu bitkin düşer ve dağılır.
Tek başına dağlara çekilen Alp Er Tunga’nın izini bulurlar ve yakalamak isterler.
Alp Er Tunga suya atlayıp kurtulmak ister ancak başarılı olamaz.
Tek başına kalan Alp Er Tunga Kahramanca çarpışa çarpışa can verir.